Da liễu thẩm mỹ GSV
Bệnh zona là một bệnh lý ngoài da, phổ biến đặc trưng với các nốt mụn nước mọc một bên cơ thể theo đường đi của dây thần kinh. Tìm hiểu đúng nguyên nhân, triệu chứng sẽ là tiền đề giúp việc điều trị zona đạt kết quả tốt nhất.
Bệnh zona là gì?
Zona được coi là người anh em họ hàng của thủy đậu bởi chúng cùng chung một loại virus gây nên là Herpes virus varicellae, còn gọi là Varicella-zoster (VZV). Thủy đậu là do nhiễm virus tiên phát, sau khi khỏi bệnh, virus không bị tiêu diệt mà nằm ngủ ở hạch thần kinh cảm giác.
Zona được coi là sự tái hoạt động của VZV khi hệ miễn dịch suy giảm nhất thời, hay các yếu tố khác như: Chấn thương, các u ác tính, tia cực tím, tia xạ, dùng các thuốc ức chế miễn dịch, corticoid,…
Triệu chứng bệnh zona
Tổn thương nằm ở một bên cơ thể với mụn nước, bọng nước thành từng chùm phân bố theo đường đi dây thần kinh, hay gặp ở vùng ngực, đầu mặt cổ và vùng mông đùi.
Bệnh được chia làm 3 giai đoạn:
- Giai đoạn tiền triệu: Đau, dị cảm ở vùng da trước khi xuất hiện thương tổn.
- Giai đoạn hoạt động: Thương tổn ban đầu là dát sẩn rồi nhanh chóng thành mụn nước, bọng nước, bọng nước xuất huyết, sau 4-5 ngày thành mụn mủ và sau khoảng 7-10 ngày đóng vảy tiết rồi lành sẹo sau khoảng 2-4 tuần. Khi lành để lại dát tăng giảm sắc tố, sẹo lõm, sẹo lồi. Đôi khi triệu chứng lâm sàng không điển hình: thể giống hạt cơm, thể dạng lichen, viêm nang lông, thể u hạt.
- Giai đoạn mạn tính hay đau sau zona: Đau ≥ 90 ngày sau khởi phát zona.
Cơ năng: Đau sau zona, xuất hiện tăng dần theo tuổi: 40% ở người >50 tuổi, 75% ở người >75 tuổi, diễn biến dai dẳng. Đau sau zona gồm: Đau từ trước khi xuất hiện tổn thương đau cấp tính (30 ngày đầu), đau bán cấp (30-90 ngày sau), đau sau zona (≥ 90 ngày).
Biến chứng của bệnh zona
- Ở da: Tăng giảm sắc tố, sẹo lồi, nhiễm khuẩn. Phản ứng u hạt sau zona, các biến chứng u hạt sau zona đáp ứng với thuốc kháng virus kéo dài. Hồng ban đa dạng có thể gặp sau nhiễm zona.
- Zona mắt: Có thể là gây loét giác mạc, hoại tử võng mạc cấp,…
- Tổn thương dây thần kinh trung ương thường gặp ở zona V1, zona tai, zona vùng nách: Viêm não, viêm màng tai, tai biến mạch máu não,…
- Tổn thương thần kinh vận động: Tỷ lệ gặp 5% đặc biệt ở người già, suy giảm miễn dịch bao gồm liệt mặt trong hội chứng Ramsay Hunt, rối loạn đại tiểu tiện do tổn thương cơ vòng khi zona ở vùng hậu môn, sinh dục,…
- Mạch máu: Bệnh mạch máu đa ổ, nhồi máu cơ tim, đông máu rải rác lòng mạch.
- Cơ quan nội tạng khác: Viêm phổi, viêm gan, hay gặp ở đối tượng suy giảm miễn dịch đặc biệt trong bệnh u lympho, HIV,…
Điều trị bệnh zona
Điều trị đợt cấp
Thuốc kháng virus: Sử dụng đường uống hoặc tĩnh mạch, được chỉ định trong 72 giờ đầu tiên kể từ khi xuất hiện tổn thương. Những đối tượng vẫn xuất hiện tổn thương mới, những bệnh nhân có nguy cơ xuất hiện biến chứng hoặc đã có biến chứng, bệnh nhân tổn thương lan tỏa, tổn thương mắt, bệnh nhân suy giảm miễn dịch có thể dùng sau 72 giờ.
Corico Steroid đường toàn thân được khuyến cáo cho các trường hợp như đau do zona cấp tính mức độ vừa nặng ở bệnh nhân > 50 tuổi, hội chứng Ramsay và biến chứng mắt. Thuốc ít có tác dụng dự phòng sau zona mà giúp giảm viêm, nhanh lành tổn thương.
Đau cấp do zona: Dùng thuốc theo phác đồ 3 bậc của Tổ chức Y tế thế giới.
Điều trị đau sau zona
- Lựa chọn số 1: Nhóm thuốc chống co giật gồm gabapentin, pregabalin hoặc nhóm thuốc chống trầm cảm 3 vòng amitriptylin.
- Lựa chọn số 2: Lidocain hoặc capsaicin dạng tại chỗ ưu tiên trong trường hợp đau khu trú.
- Lựa chọn số 3: Opioids, tramadol; Botulinum Toxin A; Kích thích thần kinh, phong bế thần kinh, RF; Phối hợp 3 phương pháp của lựa chọn số 3 nếu không đủ kiểm soát.
Tại GSV Clinic & Beauty, bác sĩ căn cứ vào đối tượng, tình trạng để xây dựng phác đồ điều trị zona thần kinh hiệu quả. Trường hợp bệnh nhân trước đó đã có sẹo zona, bác sĩ cũng sẽ chỉ định phương pháp điều trị sẹo phù hợp.
Bản quyền bài viết : Phòng khám Da liễu & Thẩm mỹ Quốc tế GSV – Cập nhật bài viết 17/03/2023 bởi Bác sĩ Vương GSV
Với 10 năm kinh nghiệm chuyên ngành da liễu và thẩm mỹ làm đẹp hiện tại đang chịu trách nhiệm chính Tại Phòng Khám Da Liễu & Thẩm Mỹ Quốc Tế GSV
