Tổng quan về bệnh dày sừng ánh sáng

• Đặc trưng cá thể (tuổi cao, nam giới, da sáng, tóc vàng hoặc đỏ, màu mắt sáng).
• Tiếp xúc mạn tính với tia tử ngoại.
• Sống ở vùng có vĩ độ gần xích đạo, khí hậu nhiệt đới, cận nhiệt đới.
• Tiền sử mắc dày sừng ánh sáng hoặc ung thư da khác.
• Suy giảm miễn dịch
• Sử dụng một số thuốc gây tăng nhạy cảm ánh sáng.
• Hội chứng di truyền
• Khô da sắc tố
• Hội chứng Bloom
• Hội chứng Rothmund-Thomson

• Thể phì đại: Những sẩn hoặc mảng xù xì, vảy dính trên nền đỏ. Tổn thương có thể gặp ở bất cứ vị trí nào của cơ thể nhưng thường gặp hơn ở mu bàn tay, cánh tay và da đầu. Dày sừng ánh sáng có thể tiến triển từ tổn thương điển hình và có thể khó phân biệt với ung thư biểu mô tế bào vảy, vì vậy cần có sinh thiết để chẩn đoán phân biệt.
• Sừng da: Không đặc hiệu cho dày sừng ánh sáng và là một type của thể phì đại, là khối sừng hình nón xuất hiện trên nền sẩn từ màu da tới đỏ. 38-40% tổn thương sừng là AK.
• Thể teo: Tổn thương là dát đỏ, bề mặt nhẵn và không có vảy.
• Thể tăng sắc tố: Biểu hiện dày sừng ánh sáng ở môi, tổn thương là vùng xù xì, bong vảy mãn tính, bệnh nhân thường than phiền là khô môi, đôi khi môi nứt nẻ, trợt và loét. Viền môi không rõ và dày sừng từng điểm hoặc bạch sản cũng có thể xuất hiện. Những tổn thương loét dai dẳng hoặc sùi cần yêu cầu sinh thiết để loại trừ ung thư biểu mô tế bào vảy.
• Viêm môi ánh sáng: Biểu hiện dày sức ánh sáng ở môi, tổn thương là vùng xù xì, bong vảy mãn tính, môi khô, đôi khi nứt nẻ, trợt và loét. Viền môi không rõ và dày sừng từng điểm hoặc bạch sản cũng có thể xuất hiện.

• Cấp độ 1: Mức độ nhẹ, tổn thương là các dát màu nâu, hồng với vảy mỏng hoặc sờ thấy lấm chấm.
• Cấp độ 2: Mức độ trung bình, dày dừng nhiều hơn và dễ dàng phát hiện.
• Cấp độ 3: Nặng, phì đại, vảy dày.
• Mức thay đổi: Các vùng hợp lại từ vài cm trở lên với sự thay đổi các cấp độ tổn thương khác nhau hoặc ở tất cả các cấp độ.

• 5-fluorouracil (5-FU) tại chỗ: Thường dùng kem 5-FU 5%. Với tổn thương không dày sừng, hiệu quả lên tới 90%. Kem thường được áp dụng 1-2 lần/ngày trong 2-8 tuần. Đôi khi thuốc được kết hợp với acid salicylic hoặc mỡ calcipotriol làm tăng hiệu quả.
• Imiquimod 5% cream: Thường áp dụng 2-3 lần/tuần trong 12-16 tuần, kết quả sạch tổn thương 50%. Kem nồng độ 3,75% có hiệu quả thấp hơn nhưng ít tác dụng phụ hơn.
• Diclofenac gel bôi: Là một loại thuốc chống viêm, dùng 2 lần/ngày trong 3 tháng, thuốc dung nạp tốt nhưng hiệu quả kém hơn các thuốc trên.

• Phương pháp áp lạnh: Sử dụng nitơ lỏng dạng xịt (-196 độ C) để đóng băng tổn thương. Tỷ lệ đáp ứng ở các tổn thương mỏng cao, tổn thương dày kém hơn. Thời gian lành vết thương thay đổi từ 5-10 ngày ở mặt, 3-4 tuần ở bàn tay, 6 tuần hoặc lâu hơn ở chân. Có nguy cơ sẹo, giảm sắc tố sau điều trị.
• Đốt điện: Là kỹ thuật sử dụng thiết bị điện cao tần nhằm loại bỏ tổ chức dày sừng bằng hiệu ứng nhiệt để loại bỏ tổn thương cả về chiều rộng và chiều sâu. Đốt điện thường áp dụng với các tổn thương khu trú.
• Laser CO2: Với khả năng bốc bay tổ chức và kiểm soát được mức độ nhiệt, laser CO2 phát huy hiệu quả tốt trong ứng dụng điều trị dày sừng ánh sáng. Hiệu quả điều trị cao, ít gây đau, không mất thời gian nghỉ dưỡng.

• Tránh tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, đặc biệt là thời điểm nắng đỉnh điểm trong ngày (10-16h).
• Sử dụng kem chống nắng có chỉ số chống nắng (SPF) từ 15 trở lên và bôi trước khi ra ngoài 15-30 phút.
• Khi ra ngoài cần mặc quần áo dài, đội mũ cẩn thận để hạn chế tiếp xúc với ánh nắng.
• Theo dõi các dấu hiệu thường xuyên và thông báo cho bác sĩ nếu thấy các bất thường xảy ra.

Xem thêm:

Sẹo lồi và sẹo phì đại: Phân biệt và điều trị như thế nào để đạt hiệu quả tốt nhất?