Da liễu thẩm mỹ GSV
Nám má không phải là bệnh lý nguy hiểm, tuy nhiên nó ảnh hưởng nghiêm trọng đến thẩm mỹ và sự tự tin của chị em. Tìm hiểu kỹ về tình trạng rám má sẽ giúp chúng ta có kiến thức đúng đắn trong việc phòng ngừa và điều trị nám má.
Nám má là gì?
Nám má là bệnh da tăng sắc tố có nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh rất phức tạp, thương tổn là các dát nâu, đen đối xứng, thường xuất hiện ở mặt, nhất là hai bên gò má, cằm và trán. Đây là một trong những rối loạn sắc tố phổ biến nhất và thường gặp ở những phụ nữ có làn da sẫm màu (type IV – VI theo phân loại của Fitzpatrick). Đây là bệnh lành tính nhưng ảnh hưởng nhiều đến tâm lý và thẩm mỹ của người bệnh.
Triệu chứng nám má
Triệu chứng lâm sàng
Tổn thương cơ bản là các dát tăng sắc tố màu nâu, nâu đen, xanh đen. Màu sắc có thể không đồng đều, có thể không, ranh giới tổn thương thường không đều và thường có tính đối xứng, không có vảy, không ngứa, không đau. Các dắt sắc tố này tăng đậm về mùa xuân hè, có giảm về mùa thu đông. Tổn thương thường khu trú ở hai bên gò má, thái dương, trán, mũi, cằm, đôi khi còn xuất hiện ở trên phần cánh tay.
Triệu chứng cận lâm sàng
Dùng đèn Wood chiếu lên tổn thương trong phòng tối:
- Nếu tổn thương tăng đậm là nám má ở thượng bì.
- Nếu tổn thương không tăng đậm là nám má ở trung bì.
- Nếu tổn thương có chỗ tăng đậm, có chỗ không tăng đậm là nám má hỗn hợp.
Nguyên nhân gây nám má
Cơ chế bệnh sinh của nám má chưa rõ ràng. Nhiều nguyên nhân được cho rằng có liên quan đến bệnh bao gồm di truyền, ánh sáng mặt trời, nội tiết, hóa chất,…
- Di truyền: Thường gặp ở nữ, 30% có tiền sử gia đình bị nám má. Yếu tố di truyền gặp nhiều ở người da thẫm màu, type da IV-VI (Fitzpatrick).
- Ánh sáng mặt trời: Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời làm oxy hóa lipid ở lớp tế bào đáy, giải phóng các gốc tự do, kích thích các tế bào hắc tố sản xuất melanin.
- Rối loạn nội tiết: Rối loạn nội tiết, đặc biệt là estrogen làm cho tế bào hắc tố tăng cường sản xuất cho sắc tố và vận chuyển sang các tế bào thượng bì của da. Ngoài ra một số loại hormon khác cũng có thể làm phát sinh bệnh.
- Yếu tố khác: Uống thuốc tránh thai, viêm nhiễm cấp tính hoặc mãn tính, hay gặp trong viêm xoang, viêm phần phụ, người làm nghề liên quan đến dầu mỏ và hóa dầu cũng có thể ảnh hưởng đến rám má.
Cách điều trị nám má
Mục đích của việc điều trị là loại bỏ sắc tố trên da. Các liệu pháp điều trị nám má phổ biến bao gồm thuốc bôi có tác động đến quá trình tổng hợp melanin, chống nắng, peel da. Liệu pháp laser và ánh sáng cũng có thể được sử dụng trong trường hợp cần thiết.
Điều trị bằng thuốc bôi
- Kem chống nắng: Việc sử dụng kem chống nắng rất quan trọng trong suốt quá trình và cả sau khi điều trị nhằm ngăn ngừa tăng sắc tố, tái phát nám má. Các loại kem chống nắng phổ rộng chống tia UVA và UVB cùng các tác nhân vật lý như ZNO và TiO2 (SPF > 30) nên được sử dụng thường xuyên để che phủ vùng da bị ảnh hưởng. Bệnh nhân có các type da Fitzpatrick IV-VI có nguy cơ cao hơn khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
- Thuốc Hydroquinone: Thuốc Hydroquinone có tác dụng ức chế sự chuyển đổi dopa thành melanin bằng cách ức chế hoạt động của tyrosinase và ức chế sự hình thành, melanin hóa và sự thoái hóa của melanosome. Cách dùng: Bôi ngày 2 lần trong giai đoạn tấn công sau đó giảm dần, thời gian điều trị kéo dài 6-12 tháng sau đó thay bằng thuốc khác an toàn hơn hoặc giảm nồng độ xuống 2% để duy trì lâu dài. Thận trọng khi dùng cho trẻ em, phụ nữ có thai.
- Thuốc Tretinoin: Tretinoin được dùng như một chất gây lột da với nồng độ thông thường là 0,05-0,1%, bôi ngày 1 lần vào buổi tối. Hiệu quả của Tretinoin chậm hơn Hydroquinone, thông thường sẽ thấy hiệu quả rõ sau 24 tuần. Các tác dụng phụ không mong muốn thường gặp là đỏ da bong vảy và ngứa nhẹ, số ít có thể bị bỏng rát kèm theo đỏ da, bong vảy da. Nên sử dụng Tretinoin vào ban đêm để tránh da kích ứng khi tiếp xúc với ánh mặt trời. Không dùng cho phụ nữ có thai, không dùng thuốc với các sản phẩm có chứa hương liệu hay cồn.
- Corticoid: Cơ chế tác dụng của corticoid với nám da còn chưa rõ ràng, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng corticoid có thể ức chế tổng hợp các chất trung gian trong việc tổng hợp melanin. Corticoid loại mạnh có tác dụng nhanh, thấy cải thiện sắc tố sau 1-2 tuần, tuy nhiên dễ bùng phát sau khi ngừng thuốc. Hiện nay, corticoid tại chỗ đơn trị liệu không được khuyến cáo trong điều trị rám má da nhiều tác dụng phụ, mà được dùng kết hợp với HQ và tretinoin trong các loại thuốc có ba thành phần để giảm kích ứng.
- Thuốc có ba thành phần: Thuốc có ba thành phần là sự kết hợp 4% HQ với 0,05 tretinoin và fluocinolon acetonid 0,01%. Đây là loại thuốc duy nhất đang được FDA chấp thuận để điều trị nám má. Cách dùng: Bôi ngày 1 lần vào buổi tối trong 8 tuần, 8 tuần tiếp theo bôi cách ngày, sau đó duy trì tuần 2 lần. Hiệu quả đạt được rất tốt, có thể lên tới > 70%. Tác dụng phụ thường gặp là đỏ da, châm chích. Tác dụng phụ ít gặp bao gồm tăng sắc số sau viêm, giãn mạch, teo da.
- Thuốc có hai thành phần: Thuốc có hai thành phần (Hydroquinon và Tretinoin, Hydroquinon và Kojic acid) được khuyến cáo nếu thuốc kết hợp 3 thành phần không có sẵn hoặc bệnh nhân không dung nạp với thuốc ba thành phần.
- Các thuốc bôi khác: Bao gồm Vitamin C, arbutin, N- acetyl glocosamin, glutathion bôi, tranexamic acid bôi, 4-n-butyl resorcinol cũng chứng minh được hiệu quả nhưng kém hơn so với các thuốc bôi ở trên.
Thuốc uống
- Tranexamic acid uống
Nghiên cứu cho thấy Tranexamic acid uống có hiệu quả khá tốt cho bệnh nhân nám má. Liều chuẩn 250mg uống 2 lần/ngày cho hiệu quả sau 1-2 tháng. Thời gian điều trị trung bình là 4 tháng, nếu sau 3 tháng không đáp ứng thì có thể dừng thuốc.
- Thuốc uống chống oxy hóa
Thuốc chống oxy hóa uống như vitamin C, vitamin E, pycnogenol, glutathione chứng minh được hiệu quả trong rám má. Các loại thuốc này dung nạp tốt, ít tác dụng phụ.
Lột da bằng hóa chất
Lột da bằng hóa chất là phương pháp gây bỏng vảy da có kiểm soát, sau đó là sự tái tạo của thượng bì và trung bì. Lột nông và trung bình đã được sử dụng thành công trong điều trị nám má. Để tránh nguy cơ bị rối loạn sắc tố kéo dài, nên tránh sử dụng lột da trung bình và sâu ở bệnh nhân có làn da sẫm màu. Mỗi một loại hóa chất sử dụng trong lột da sẽ có những lưu ý riêng về mức độ lột, tần suất lột và mức độ ăn toàn khác nhau.
Laser và liệu pháp ánh sáng
Laser có tác dụng trong điều trị nám má, thích hợp với người kháng trị với thuốc bôi và thuốc uống thông thường. Chăm sóc ngay sau thủ thuật bao gồm chống nắng và bôi serum vitamin C nhằm tăng cường hiệu quả và giảm nguy cơ sắc tố sau viêm.
Cách phòng chống nám má
Để phòng tránh cũng như hạn chế sự tiến triển nặng hơn của nám da thì việc hình thành những thói quen dưới đây là hết sức cần thiết.
- Bôi kem chống nắng khi ra ngoài, ngay cả khi trời không nắng để bảo vệ da.
- Hạn chế sử dụng kem tẩy da chết quá nhiều và tuyệt đối không sử dụng kem trộn. Để đắp mặt nạ hay dưỡng da, bạn cần lựa chọn các sản phẩm uy tín hoặc tận dụng các thành phần từ tự nhiên như cà chua, dưa chuột, khoai tây, sữa tươi,…
- Hạn chế thức đêm quá nhiều, bố trí thời gian nghỉ ngơi hợp lý.
- Ăn nhiều hoa quả có chứa vitamin A, C, E và rau xanh. Hạn chế các loại thực phẩm chế biến không lành mạnh, chứa nhiều gia vị ảnh hưởng đến sắc tố và sức khỏe làn da.
- Uống nhiều nước để giúp da khỏe đẹp, căng mịn, đàn hồi.
Trên đây là một số nội dung xoay quanh bệnh nám má. Hy vọng những thông tin này có thể cung cấp kiến thức cơ bản nhất để chúng ta có phương án điều trị và phòng tránh hiệu quả.
Xem thêm:
Bản quyền bài viết : Phòng khám Da liễu & Thẩm mỹ Quốc tế GSV – Cập nhật bài viết 08/03/2023 bởi
Với 10 năm kinh nghiệm chuyên ngành da liễu và thẩm mỹ làm đẹp hiện tại đang chịu trách nhiệm chính Tại Phòng Khám Da Liễu & Thẩm Mỹ Quốc Tế GSV
