Da liễu thẩm mỹ GSV
Mụn là gì? Mụn là một bệnh của nang lông ở mặt, ngực và lưng thường gặp nhiều ở thanh thiếu niên trong tuổi dậy thì. Việc hiểu biết rõ ràng về sinh lý bệnh học của mụn sẽ đóng vai trò quan trọng trong điều trị và phòng ngừa.
Mụn là gì?
Làn da con người, đặc biệt là trên mặt, cổ, lưng và ngực được bao phủ bởi hàng trăm ngàn nang lông siêu nhỏ.
Vì một vài lý do nào đó, các lỗ chân lông này đôi khi sản sinh quá nhiều tế bào và gây tắc nghẽn. Lúc ấy, bã nhờn chảy trên bề mặt da sẽ bị giữ và sản sinh vi khuẩn, tạo nên các điểm sưng nhỏ, bên trong chứa nhân hoặc không.
Về mặt y khoa thì mụn là một loại bệnh da liễu, phát sinh từ sự rối loạn chức năng của các hormone và tuyến nhờn dưới da (tuyến bã nhờn và các nang lông), từ đó hình thành nên những tổn thương trên da và biểu hiện bằng một khối u nhỏ trên bề mặt da, có thể làm đau, đỏ hay sưng.
Nguyên nhân hình thành mụn
Có nhiều nguyên nhân và yếu tố liên quan tới cơ chế bệnh sinh của mụn trứng cá. Tuy nhiên, có bốn nguyên nhân chính gây mụn trứng cá đã được xác định gồm:
DÀY SỪNG NANG LÔNG
Tăng sinh các tế bào sừng ở nang lông tạo thành các khối sừng làm hẹp đường thoát chất bã lên da dẫn tới hình thành nhân trứng cá. Nguyên nhân do tác động của một số yếu tố sau đây:
- Dihydrotestosteron (DHT) kích thích các tế bào sừng ở cổ nang lông tăng sinh
- Interleukine-1α làm tăng các tế bào sừng ở cổ nang lông.
- Acid linoleic giảm cũng làm tăng sinh tế bào sừng cổ nang lông, đồng thời tăng sản xuất các chất tiền viêm.
TĂNG BÀI TIẾT CHẤT BÃ
DHT là thành phần hormon sinh dục nam giữ vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh của mụn trứng cá. DHT kích thích tuyến bã làm tuyến bã giãn rộng, đồng thời cũng kích thích các tế bào tuyến bã tăng cường sản xuất các chất bã nhiều hơn so với bình thường.
Một số yếu tố khác liên quan: Di truyền, cơ địa, stress, môi trường.
VAI TRÒ CỦA VI KHUẨN P.ACNES
P.acnes đóng một vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh của trứng cá. Các vi khuẩn này có khả năng phân hủy các chất béo có trong chất bã, giải phóng acid béo tự do gây viêm, từ đó giải phóng các cytokine tiền viêm. Đồng thời các acid béo này cũng kích thích vi khuẩn P.acnes phát triển nhanh.
PHẢN ỨNG VIÊM VÀ VAI TRÒ CỦA VIÊM
Hiện tượng tăng tiết chất bã quá mức dưới tác động của dihydrotestosterone và tăng sừng hóa cổ nang lông làm chất bã ứ trệ tạo điều kiện P.acnes phát triển, tăng cường hoạt động gây phản ứng viêm, giải phóng chất tiền viêm, tạo thành các sẩn, mụn viêm, abces mụn, cục xơ nang.
CÁC YẾU TỐ KHÁC
Lạm dụng mỹ phẩm và thuốc bôi, đặc biệt là các sản phẩm có chứa corticoid, lạm dụng các thuốc dùng đường toàn thân, đặc biệt là corticoid, ăn quá nhiều đường, sữa…, stress, môi trường, khí hậu…
Triệu chứng lâm sàng của mụn
Trứng cá thông thường là thể hay gặp nhất, thương tổn là các mụn nhân mở hoặc đóng, sẩn, mụn mủ, cục nang ở vị trí nang lông. Thường khu trú ở vùng da tiết nhiều dầu như mặt, lưng, ngực. Tổn thương được chia thành hai nhóm chính là tổn thương không viêm và tổn thương viêm.
TỔN THƯƠNG KHÔNG VIÊM
TỔN THƯƠNG VIÊM: BAO GỒM TỔN THƯƠNG CÓ BIỂU HIỆN NÓNG, ĐỎ, ĐAU.
CÁC TỔN THƯƠNG KHÁC
- Các tổn thương khác như ban đỏ sau viêm, tổn thương tăng sắc tố sau viêm.
- Hiện tượng tăng sắc tố sau mụn trứng cá
- Ban đỏ sau viêm
TỔN THƯƠNG SẸO: BAO GỒM SẸO LÕM, SẸO QUÁ PHÁT, SẸO LỒI
- Sẹo lõm trứng cá: Thường gặp nhất trong trứng cá thông thường, ảnh hưởng tới 30% những người bị trứng cá trung bình – nặng, đặc biệt phổ biến ở trường hợp trứng cá bọc. Sẹo lõm trứng cá chia làm ba loại gồm:
- Sẹo hình phễu: Hay gặp nhất, có hình phễu, đường kính <3mm, bờ rõ, có thể sâu tới lớp hạ bì.
- Sẹo lòng chảo: Đường kính 4-5mm, do sợi xơ trung bình dính với thượng bì gây co kéo tạo thành đáy lòng chảo.
- Sẹo đáy phẳng: Hình tròn hay oval, bờ thẳng đứng, đường kính 1,5-4mm.
- Sẹo quá phát, sẹo lồi: Do sự tăng sinh xơ bất thường trong quá tình lành tổn thương trứng cá với biển hiện các mảng đỏ, ngứa, đau thường gặp ở vị trí ngực, lưng, bả vai, góc hàm.
Khi nào cần đi khám bác sĩ
- Đột nhiên xuất hiện nhiều mụn, có mụn nang hoặc cục lớn.
- Không đáp ứng với các phương pháp điều trị tại nhà hoặc thuốc cần kê đơn sau 4-8 tuần.
- Mụn lành để lại thâm mụn rõ hoặc để lại sẹo.
- Mụn gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ và sự tự tin của bản thân.
- Mụn kết hợp một số dấu hiệu gợi ý nguyên nhân bên dưới khác như: Chứng gai đen (dày da và sậm màu ở các vị trí nếp gấp duỗi, gáy,…), rụng tóc, rậm lông vùng mặt hoặc vị trí khác trên người, chu kỳ kinh nguyệt rối loạn, rối loạn giấc ngủ,…
- Mụn trứng cá xuất hiện ở người lớn tuổi kèm theo các biểu hiện khác như đỏ da, phừng mặt, giãn mạch máu, da cực kỳ nhạy cảm, dễ bị châm chích hoặc cảm giác bỏng rát, mắt thường thấy cộm…
- Phát ban dạng mụn ở các vị trí bất thường như ở vùng vai, đùi, cánh tay hoặc trên vùng da khô hoặc rất khô, vị trí quanh miệng, mắt….
- Mụn xuất hiện ở những vị trí bất thường như nách, bẹn, mông và đùi trên, dưới vú ở nữ giới, có thể kèm đau nhức, kích thước lớn…
- Mụn trứng cá xuất hiện trong thời gian mang thai hoặc cho con bú.
- Nếu như cần thiết lập một liệu trình, chế độ chăm sóc, điều trị, ăn uống một cách quy chuẩn, hiệu quả.
Nguyên tắc điều trị mụn trứng cá
- Lựa chọn thuốc tác động vào 1 hoặc nhiều hơn trong 4 yếu tố tùy theo tổn thương: Sừng hóa cổ nang lông, sản xuất bã nhờn, vi khuẩn P.acnes, yếu tố viêm.
- Điều trị sớm tránh biến chứng.
- Điều trị tấn công không dưới 2-3 tháng.
- Điều trị duy trì là bắt buộc.
Trên đây là một số thông tin xoay quanh vấn đề mụn là gì, nguyên nhân và những kiến thức cơ bản về mụn. Cần biết rằng, việc điều trị mụn trứng cá phụ thuộc vào mức độ thương tổn. Các bác sĩ sẽ thăm khám, chẩn đoán và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất. Do đó, nếu bạn đang bị mụn trứng cá, hãy kết nối ngay với Bác sĩ CK1 tại Phòng khám Chuyên khoa Da liễu GSV để được tư vấn và điều trị kịp thời.
Xem thêm: Mụn trứng cá sẽ được điều trị như thế nào tại GSV?
Bản quyền bài viết : Phòng khám Da liễu & Thẩm mỹ Quốc tế GSV – Cập nhật bài viết 08/03/2023 bởi
Với 10 năm kinh nghiệm chuyên ngành da liễu và thẩm mỹ làm đẹp hiện tại đang chịu trách nhiệm chính Tại Phòng Khám Da Liễu & Thẩm Mỹ Quốc Tế GSV
